Rogkel en Naer (document)

Spelling 2003 van ‘t Naers in ‘t kort door Tjeu Hermans ofwaal Tjeu van Waals-Sefke Opmerking väöraaf 't Naers is 'n laevendje en dus verangerendje taal. Op drie plaatse kèntj gae det zeen in dees raegeling. Väörop sjtaon hie de vorme van Naerse miense van aojer den 70, dao-achter die van jóngere den 70. a. sjoeal - sjoeël, roead - roeëd, broead - broeëd b. spele - sjpele, snieje - sjnieje, springe - sjpringe, staon - sjtaon c. Zwame - Zjwame, zwaegel - zjwaegel, zweit - zjweit Dees twieë vorme kome dus naeve-ein väör. 1. Klinkers De klinkerteikes zeen wie in ’t Nederlandsj. ’n Paar apaarte teikes zeen: ∗ de è deze klinker kumtj väör in wäörd wie bèd, mès, wèdde, vès. ∗ de ö deze klinker kumtj väör in wäörd wie kösse, Kölle, mörge, dörp. ∗ de ó deze klinker kumtj väör in wäörd wie bóks, jónk, kóntj, lónge. ∗ de ae deze klinker kumtj väör in wäörd wie Naer, waers, taege, laeg, gesjraeve. ∗ de äö deze klinker kumtj väör in wäörd wie väör, däör, mäöle, väöl. ∗ de ao deze klinker kumtj väör in wäörd wie Paose, raoje, kaod, vastelaovendj. 2. Twieëklanke Väörbeeldje van Naerse wäörd mèt twieëklanke: ieë twieë, zieë, fieëst twee, zee, feest. oea roead, broead, sjoeal rood, brood, school (vorm bie aojere den 70). oeë roeëd, broeëd, sjoeël rood, brood, school (vorm bie jóngere den 70). uuë duuëske, huuëre, buuëtje doosje, horen, bootje. aej baeje, knaeje, gaeje bidden, kneden, wieden. uuj luuj, Truuj, kuuj mensen, Truus, koeien. euj bleuje, greuje, bloeien, groeien. ej nejje, wejje, zejje naaien, waaien, zaaien. oej (ich) loej, (ich) roej (ik) luid, (ik) roei. ooj ooj, (ich) blooj, (ich) zooj ui, (ik) bloed, (ik) zou. aoj aoje, (ich) raoj, (ich) braoj oude, (ik) raad, (ik) braad. aaj flaaj, sjaaj vla, schade. ∗ Kees in principe väör ou en neet väör au, behalve as ’t Nederlandsj au haet. ∗ Kees in principe väör ei en neet väör ij, behalve as ’t Nederlandsj ij haet. 3. Mètklinkers De mètklinkers zeen wie in ’t Nederlandsj. Inkele bezunjer gevalle zeen: ∗ de gk dit teike kumtj väör in wäörd wie bagke, ligke, zègke, lègke. ∗ de sj dit teike kumtj väör in wäörd wie sjaats, sjoon, sjmiete, sjtaeke. Mer ouch: smiete, staeke, spliete (vorm bij aojere den 70).

• de zj dit teike kumtj väör in wäörd wie Zjwame, zjwaegel, zjweite. Mer ouch

Zwame, zwaegel, zweite (vorm bie aojere den 70). De j wäördj in eine mètklinkergroep op ’t inj mer eine kieër gesjraeve: blindj, windj, tandj, kantj. 4. t of d op ’t inj van ein waord As ’t waord in ’t Nederlandsj op ’t inj ’n d haet, blieftj die in ’t Naers bewaardj, ouch as die d door ’n j gevolgdj wäördj. Mer as ’t Nederlandsj gein väörbeeldj mèt d is, den altied ein t sjrieve, want die klinktj dao. Dus: hóndj, landj, bèd naeve kat, rat, wèt. 5. ’t Kort wäördje se De ónbeklemtoeëndje vorm van doe is se. Det is ein waord en wäördj los van ’t wèrkwaord gesjraeve. Dus: kieks se, kums se, paks se, as se kums. 6. Internationaal wäörd Internationaal wäörd wäöre zoeëväöl mäögelik in de internationale sjpelling gesjraeve, dus: telefoon, televisie, diskette, computer, chatte, sms-e.