Valkeberg aan de Geul (document)

Sjpelling 2003 van ’t Valkebergs in ’t kort door Jan G.M. Notten 1. Klinkersj De klinkerteikes zin wie in ´t Nederlands. E paar apaarte teikes zin:

de è: deze klinker kump veur in weurd wie bèd, mès, kèrk, wèrke, zègke;
de ö: deze klinker kump veur in weurd wie plökke, vösj, gelök, brök, pöt;
de ó: deze klinker kump veur in weurd wie zón, mónd, bónd, grónd, tón;
de ae: deze klinker kump veur in weurd wie paerd, gewaer, kaetel, laeve;
de äö: deze klinker kump veur in weurd wie väöl, päölke, käöre, häöm;
de ao: deze klinker kump veur in weurd wie sjtraot, paol, maon, zaod.

Sjrief noats ee, oo, aa, uu es dat vanoet ´t Nederlands verkièrd ies, dus: leze, vader, moder, rume, ape, ete, bore. 2. Twièklanke Veurbeelde van Valkebergse weurd mèt twièklanke: aaj iech aaj, graaj, bin taaj ‘ik aai, graai, ben taai’; aj aj ‘ai’; aej traej ‘voetstap’; ej iech mej, zej, wej ‘ik maai, zaai, waaj’; eej iech leej, reej ‘ik leed, reed’; eew eew ‘eeuw’; euj iech greuj en bleuj ‘ik groei en bloei’; iè twiè, kiès, kesjtièl, miè, ziè ‘twee, kaas, kasteel, meer’; ièj mèt z’n twièje ‘met z’n tweetjes’; oa sjoan, roaj, sjroap, doas, doad ‘mooi, rood, stroop, doos, dood’; oej foej, gloej ‘foei, gloei’; oew troew, moew, geboew ‘trouw, mouw, gebouw’; ooj iech blooj, iech sjpooj miech ‘ik bloed, ik haast me’; uè gruètsj, sjtruè, nuèdig, ruèske ‘trots, stro, nodig, roosje’; uuj iech duuj, huuj, Tant Truuj ‘ik duw, vandaag, Tante Trui’; oaj roaj, doaj ‘rode, dode’. 3. Mètklinkersj De mètklinkersj zin sjuus wie in ´t Nederlands. D´r zin drie apaarte:

de gk: dit teike kump veur in weurd wie sjogkel, brögke, mögke, zègke;
de sj: dit teike kump veur in weurd wie sjoan, sjoal, sjerp, sjtein, sjpele;
de zj: dit teike kump veur in weurd wie zjwame, zjweite, zjwaegel.

4. t of d aan ´t ing van weurd Es ´t woord in ´t Nederlands aan ´t ing ´n d haet, blif die in ´t Valkebergs bewaard. Meh es ´t Nederlands gein veurbeeld met ´n d haet, dan altied ´n t sjrieve, want die huèrs te dao ouch. Dus: in tand, hónd, bèd, gezónd taegeneuver kat, pot, (hae) wèt. 5. Twiè saorte Valkebergs Sóms huère veer twiè saorte Valkebergs. Loester good nao tore en taore, poort en paort. Dan ete en aete, geve en gaeve, voetbalkluub en voetbalklub. En ouch iech en ich, diech en dich, geziech en gezich. Dat is ´n kwestie van good loestere. En dan sjrieve was te huèrsj. 6. Internationaal weurd Internationaal of vraem weurd were in ´t Valkebergs zoa väöl meugelek in de internationale sjpelling gesjreve. Dus: telefoon, televisie, garage, computer, chatte, diskette, maile.