Cornelis van der Aa

Aa (Cornelis van der), gedoopt te Leiden 22 Oct. 1749, werd daar 1769 vrij-meester-boekverk.; 1770-'96 boekhand. en uitgever te Haarlem, waar hij wèl in '82 Loosjes' ‘St.-Eustatius genomen en hernomen’ uitgaf, doch spoedig als uiterst prinsgezind schrijver en uitgever optrad, dat hem vóor de revolutie tot tal van winstgevende betrekkingen bracht, doch hem, vooral na zijn ontslag als stadsboekbinder in '95, aan vervolging en mishandeling blootstelde. Door het schrijven van ‘Mijne politicque denkwijze’ en het verkoopen van ‘Iets ter bemoediging van hun die niet hebben medegewerkt tot de revolutie des jaars 1795’ werd hij in '96 veroordeeld tot vijf jaren tuchthuisstraf en eeuwige verbanning uit Holland. In '99 ontslagen, vestigde hij zich te Utrecht, waar hij tot 1807 van zijn pen en zijn handel leefde. In 1800 verspreidde hij er een anti-revolution. prospectus, dat hem 150 gld boete kostte. In 1807 gaf hij den boekhandel op, kwam toen naar Amst. waar hij nog tal van geschiedk. werken schreef en 26 Oct. 1815 overleed.

Behalve een aantal kleinere werkjes, meest van politieken aard, schreef hij: Mijne politicque denkwijze vrijmoedig geschetst, Haarl. 1795 (in 6 maanden 4 drukken); Gesch. van den jongst geëindigden Oorlog, 10 dln. m. pl. Amst. 1802-'8; Beknopt Handboekje der Vaderl. Geschiedenissen, 6 dln. m. pl., Amst. 1800-'3, herdrukt Dordr. 1804; Atlas van de Zeehavens der Bat. Rep., Amst. 1806; Gesch. van het Leven van Willem V, 5 dln., Amst. 1806-'9, herdr. Franeker, 1811; Geschiedenis der Vereen. Nederl. en derzelver buitenl. bezitt. 6 dln., Amst. 1804-'10; Echt verslag van de Gebeurenissen te Amst. en te Woerden in Nov. en Dec. 1813, 2 stukjes, Amst. 1813; De doorl. vorsten uit den huize Oranje-Nassau, 's-Gravenh. 1814, herdr. Amst. 1814; De Tyrannyen der Franschen in 1747 en 1795-1813, Amst. 1814.

(Librye, 1888.)