Naar inhoud springen

Gelaen (document)

Van Wikibrónne
(Doorverweze van Gelaen)

Sjpelling 2003 van ’t Gelaens in ’t kort door Huub Clerkx 1. De klinkesj De klinkerteikes zeen wie in ’t Nederlands. e Paar apaarte teikes zeen:

  • de è: deze klank kump veur in weurd wie bèd, mès,(zich) oetrèkke, zègke;
  • de ö: deze klank kump veur in weurd wie pöt, völle, gelök, sjtök;
  • de ó: deze klank kump veur in weurd wie hóndj, móndj, bók, zón (lèt op: neet ò, mer ó);
  • de ae: deze klank kump veur in weurd wie kaetel, paerd, laeve, maete;
  • de ao: deze klank kump veur in weurd wie dao, sjtraot, paort, laok;
  • de äö: deze klank kump veur in weurd wie sjträötje, päörtje, väöl, träöt, häöm.

Sjrief noats ee, oo, uu, aa es dat vanoet ’t Nederlands gezeen verkeërd is. Dus neet: vaader, mooder, uule, sjpeele, mer vader, moder, ule, sjpele. 2. Tweëklanke Veurbeelde van Gelaense weurd bie meërklanke: eë tweë, meë, zeë ‘twee, mee, zee’; oa zoa, groat, sjoan ‘zo, groot, mooi’; euë neuëdig, greuëtsj ‘nodig, trots’; eëu leëuw, eëuw ‘leeuw, eeuw’; eej (ich ) sjneej ‘(ik) sneed’; aej (ich) traej ‘(ik) treed’; ej wejje, nej ‘waaien, gierig’; uuj nuuj, luuj ‘nieuw, mensen’; euj greuje, bleuje ‘groeien, bloeien’; ooj sjpooj (dich) ‘haast (je)’; oew moew, troew ‘mouw, trouw’; aaj begaaj ‘gespuis, min volk’; aoj (ich) braoj, raoj ‘(ik) braad, raad’; oaj goaje, knoaje ‘gooien, knoeien’; aw kaw, awd, hawf ‘kou, oud, half’.

  • Kees in principe veur ou en neet veur au. Natuurlik waal es ’t Nederlands au haet: paus. Dus: ouch (ook), kous en koum (nauwelijks).

3. Mitklinkesj De mitklinkesj zeen wie in ’t Nederlands. Get biezunjer gevalle zeen:

  • de gk: dit teike kump veur in weurd wie rögke, ligke, zègke, mögke;
  • de sj: dit teike kump veur in weurd wie sjoan, sjoal, sjael, sjiene, sjnaps;
  • de zj: dit teike kump veur in weurd wie zjwaak, zjwans, zjwaegel, zjweite.

De j wurt in eine mitklinkergroep mer eine keër gesjreve, op ’t ènj: blèndj, kèndj, kantj, landj. 4. t of d op ’t ènj van weurd Es ’t woord in ’t Nederlands op ’t ènj ’n d haet, blif die in ’t Gelaens bewaard, ouch es die d door ’n j gevolg wurt. Mer es ’t Nederlands gein veurbeeld mit d is, dan altied ’n t sjrieve, want die klink dao. Dus: hóndj, landj, tandj, bèd naeve kat, rat, wèt. 5. ’t Kort weurdje te De ónbeklemtoande vorm van doe (jij) is te. Dat is ’n woord. Sjrief dat los van ’t werkwoord. Dus: kieks te, kumps te, deis te, paks te, es te kumps, es te dat deis. 6. De oetgang –lijk De oetgang –lijk wurt gesjreve es –lik. Dus: eindelik, meugelik, sjmakelik. Sjrief `t en `n neet es ut en un of et en en. 7. Internationaal weurd Internationaal weurd waere in ’t Gelaens zoaväöl meugelik in de internationaal sjpelling gesjreve, dus: telefoon, televisie, diskette, computer, chatte, maile, sms-e.